Vergi muafiyeti kısaca, bir mükellefin veya mükellef grubunun vergi dışı tutulma olayıdır. Bu muafiyet kısmen veya tamamen olabilir. Biraz daha detaylandırmak gerekirse vergi vermekle yükümlüsü olması gereken gerçek veya tüzel kişilerin vergi kanununda yer alan kararlar doğrultusunda yükümlünün vergi dışında bırakılmasıdır.

Vergiden muaf esnaf tanımı 193 Sayılı GVK’nu madde 9’da şöyle tanımlanmıştır:

Ticaret ve sanat erbabından aşağıda yazılı şekil ve suretle çalışanlar gelir vergisinden muaftır.

  1. İşyeri ve araç kullanmaksızın perakende ticaret yapanlar,
  2. İşyeri açmaksızın gezici olarak ve doğrudan doğruya iş yapan küçük sanat erbabı,
  3. Köylerde gezici olarak sanat işleri ile uğraşanlar ile aynı yerlerde aynı işleri bir işyeri açmak suretiyle yapanlardan 47. maddede yazılı şartları haiz bulunanlar,
  4. Nehir, göl ve denizlerde ve su geçitlerinde toplamı 50 rüsum tonilatoya (50 rüsum tonilato dahil) kadar makinesiz veya motorsuz nakil vasıtaları işletenler,
  5. Ziraat işlerinde kullandıkları araçları sürekli hale getirmeksizin arası ücret karşılığında eşya ve insan taşıyan çiftçiler,
  6. Evlerde kullanılan dikiş, nakış, mutfak robotu, ütü ve benzeri makine ve aletler hariç olmak üzere, muharrik kuvvet kullanmamak ve dışarıdan işçi almamak şartıyla; oturdukları evlerde imal ettikleri havlu, örtü, çarşaf, çorap, halı, kilim, dokuma mamûlleri, kırpıntı deriden üretilen mamûller, örgü, dantel, her nevi nakış işleri ve turistik eşya, hasır, sepet, süpürge, paspas, fırça, yapma çiçek, pul, payet, boncuk işleme, tığ örgü işleri, ip ve urganları, tarhana, erişte, mantı gibi ürünleri işyeri açmaksızın veya yıl içinde gerçekleştirilen satış tutarı, ilgili yıl için geçerli olan asgari ücretin yıllık brüt tutarından fazla olmamak üzere, internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden satanlar
  7. İşyeri açmaksızın kendi nam ve hesabına kapı kapı dolaşmak suretiyle her türlü hurda maddeyi toplayarak veya satın alarak bu malların ticaretini yapanlara veya tekrar işleyenlere satanlar;
  8. Kendi ürettikleri ürünleri satanlara münhasır olmak üzere geleneksel, kültürel, sanatsal değeri olan ve kaybolmaya yüz tutan meslek kollarında faaliyette bulunanlar;
  9. Sahibi oldukları veya kiraladıkları konutların çatı ve/veya cephelerinde kurdukları kurulu gücü azami 25 kW’a kadar olan yalnızca bir üretim tesisinden üretilen elektrik enerjisinin ihtiyaç fazlasını son kaynak tedarik şirketine satanlar
  10. Ayrı bir iş yeri açmaksızın ve sanayi tipi veya seri üretim yapabilen makine ve alet kullanmaksızın oturdukları evlerde imal ettikleri malları internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden satanlar
  11. Yukarıdaki bentlerde sözü edilen işlere benzerlik gösterdikleri Maliye Bakanlığınca kabul edilen ticaret ve sanat işleri ile iştigal edenler. Olarak tanımlanmıştır.

Esnaf Muafiyet Belgesi Nasıl Alınır?

Esnaf muafiyet belgesi, 193 Sayılı GVK’nın 9.maddesindeki şartları karşılaması halinde ikametgahının bulunduğu yerdeki vergi dairesine bir dilekçe ile veya Gelir idaresi başkanlığı web sitesinden interaktif vergi dairesi uygulamasına E-Devlet şifreniz ile girerek menüde bulunan işlem başlat sekmesi altında mükellefiyet işlemleri kısmından da başvuru yapılabilir.

Esnaf Muafiyet Belgesi Alınırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Esnaf muafiyet belgesi alınırken dikkat edilmesi gereken 2 önemli nokta bulunmaktadır. Bunlardan birincisi GVK’nundaki şartlara haiz olmak, ikincisi ise alınan belgenin kanunun 9/6 maddesine istinaden mi yoksa 9/10 maddesine göre mi düzenlendiğine dikkat edilmelidir.

Esnaf Muafiyet belgesi 9/6 Nedir?

Gelir vergisi kanunun 9/6 Maddesine göre düzenlenen muafiyet belgelerinde yıllık hasılat toplamının o yıl için belirlenen brüt asgari ücret tutarından fazla olmaması, işçi çalıştırılmaması, Ürünlerin internet dışında pazar, panayır ve festivallerde satılmaması gerekmektedir. Vergilendirme ürün alanların mükellefiyet durumuna göre belirlenmektedir. Satış yapılan kişilerin vergi mükellefi olması durumunda gider pusulası düzenlemek koşulu ile %2 vergi kesintisi yapılarak ürünü satan adına devlete ödenmesi gerekmektedir.

Esnaf Muafiyet belgesi 9/10 Nedir?

Gelir vergisi kanunun 9/10 Maddesine göre düzenlenen muafiyet belgelerinde ise yıllık hasılat tutarının 320.000 TL’den fazla olmaması, sanayi tipi makine kullanılmaması, belgeye bağlı olarak banka hesabı açılması, gerçek usule tabi mükellef olmaması ve sadece internet üzerinden satış yapılması gerekmektedir.  Bu bent kapsamında esnaf muaflığından faydalanılabilmesi için Esnaf Vergi Muafiyeti Belgesi alınması, Türkiye’de kurulu bankalarda bir ticari hesap açılması ve tüm hasılatın münhasıran bu hesap aracılığıyla tahsil edilmesi şarttır. Bankalar, bu bent kapsamında açılan ticari hesaplara aktarılan tutarlar üzerinden, aktarım tarihi itibarıyla %4 (bir ve üzeri işçi çalıştırıldığı durumda %2) oranında gelir vergisi tevkifatı yapmak.